Tóm Tắt và Đánh Giá Tiểu Thuyết Ngày Tháng Năm của Diêm Liên Khoa

Giới thiệu Ngày Tháng Năm

Ngày Tháng Năm là một tiểu thuyết ngắn của nhà văn Trung Quốc Diêm Liên Khoa, được xuất bản lần đầu năm 1997 trên tạp chí Thu Hoạch, sau đó được dịch sang tiếng Việt bởi Minh Thương và phát hành bởi Công ty Cổ phần Sách Tao Đàn cùng NXB Hội Nhà Văn. Tác phẩm đoạt giải thưởng Văn học Lỗ Tấn lần thứ 2 (1997-2000) và được Trung tâm Giáo dục Quốc gia Pháp giới thiệu vào danh mục sách học sinh trung học cần đọc từ năm 2008. Với lối tự sự táo bạo và chủ nghĩa hiện thực hiện đại, Diêm Liên Khoa vẽ nên bức tranh về sự tồn sinh của con người qua câu chuyện một ông lão, một con chó mù, và một cây ngô trong bối cảnh hạn hán khắc nghiệt.

Lối tự sự táo bạo, chủ nghĩa hiện thực hiện đại cùng thủ pháp kinh điển, chỉ thông qua một cây ngô, một ông già, một con chó mù và một thôn trang hoang vu, nhà văn Diêm Liên Khoa đã vẽ nên một bức tranh tuyệt mỹ về sự tồn sinh của con người, đưa câu chuyện thành một bản tụng ca sự sống cùng ý chí ngoan cường của nhân loại.

“Ngày tháng năm” của Diêm Liên Khoa và những dự đoán buồn về ngày tận thế (Trần Lê Hoa Tranh)

Chuyện nói về một ngôi làng bị hạn hán, cả làng trốn đi hết chỉ còn ông lão và con chó mù ở lại để chăm sóc cây ngô đang lớn chậm chạp từng ngày. Ông lão phải tìm cách vừa nuôi mình và con chó, vừa tìm nguồn nước để tưới cho cây ngô với hy vọng một ngày trời sẽ mưa xuống và cây ngô sẽ kết trái, làm hạt giống cho mùa sau.

Là “fan” của Diêm Liên Khoa, cuốn nào dịch ra tiếng Việt mình cũng đọc. Được tặng “Ngày tháng năm” nhưng chưa có lúc nào thật thong thả để đọc, dù truyện rất mỏng. Thế là phải đợi đến lúc phải “đoạn tuyệt” với điện thoại và internet hơn một ngày thì mới đem theo đọc. Và mình lại muốn nói lời cảm ơn dịch giả Minh Thương đã tặng mình cuốn tiểu thuyết ngắn này của Diêm Liên Khoa.

“Ngày tháng năm” có cốt truyện không mấy cuốn hút, nhân vật ít ỏi đến đáng thương nhưng tình tiết lại gay cấn và hấp dẫn cực kỳ. Nhân vật chỉ có ông lão, con chó mù và cây ngô. Ngoài ra còn có một đàn sói và đàn chuột như một lực lượng cạnh tranh sự sống với ông lão đó là tranh giành nguồn nước và thức ăn.

Chuyện nói về một ngôi làng bị hạn hán, cả làng trốn đi hết chỉ còn ông lão và con chó mù ở lại để chăm sóc cây ngô đang lớn chậm chạp từng ngày. Ông lão phải tìm cách vừa nuôi mình và con chó, vừa tìm nguồn nước để tưới cho cây ngô với hy vọng một ngày trời sẽ mưa xuống và cây ngô sẽ kết trái, làm hạt giống cho mùa sau. Những “ngày tháng năm” trôi qua không biết bao nhiêu ngày như thời tiền sử với cái đói, cái khát và sự tấn công của đàn chuột, đàn sói thật nghẹt thờ nhưng mà rất cuốn hút. Những chi tiết tả cuộc sinh tồn khắc nghiệt như cây ngô năm lần bảy lượt đối mặt với sự khô héo mà vẫn lớn lên, tả mặt trời thiêu đốt, tả cái đói, cái khát, tả tình cảm giữa người và chó, tả sự quyến luyến và quyết tâm của ông lão cho thấy Diêm Liên Khoa quả thật là một nhà văn kỳ tài.

– “mầm ngô đó đã cao bằng cái đũa rồi, dưới ánh mặt trời đỏ sẫm, màu xanh biếc giống như một dòng nước phun ra. Nghe thấy không? Ông ngoái đầu hỏi chó mù, nói thơm quá, cách chín, mười dặm cũng có thể nghe thấy hơi thở của mầm cây tươi non mềm mại.”

– “âm thanh sinh trưởng của cây ngô xanh tươi non lướt qua trước mắt ông, đi đến bên tai ông như một sợi dây.”

– “mầm ngô đó đã bị gió thổi gãy. Đoạn gốc còn lại run rẩy như ngón tay bị chặt đứt, trong cái nắng rừng rực, vết thương bị đứt chảy ra một màu xanh sẫm, nhỏ xíu sền sệt như một sợi dây.”

Đó là cách ông lão cảm nhận sức sống của cây ngô. Ông cảm nhận bằng những giác quan nguyên thủy nhất, cây ngô là một sinh vật sống động và gần gũi với ông lão.

Còn con chó mù, Diêm Liên Khoa nhiều lần tả cảnh con chó khóc, cảnh nó quỳ bên cạnh ông lão, cảnh nó nhường thức ăn cho ông lão, cảnh nó canh cây ngô, cảnh nó liếm tay, liếm mặt ông lão, cảnh nó phủ phục bên xác ông lão và trung thành với người thân duy nhất của nó. Đây không phải là quan hệ chủ – thú vật, đây là những sinh vật đồng cam cộng khổ bên nhau và sống chết có nhau.

Từ những đại kỳ thư miêu tả mối quan hệ giữa người và người, những phản tư chính trị và phản tư bản chất con người, giờ đây Diêm Liên Khoa quay về với mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, bày tỏ sự hối hận và dày vò sâu sắc của con người khi đã tàn phá cùng kiệt thiên nhiên rồi giờ lại phải bảo vệ từng mầm xanh, từng chồi non tự nhiên và cuối cùng làm phân bón để cho cây được sống. Những đối thoại của ông lão với con chó, cây ngô mà thực chất là độc thoại nội tâm cho thấy sự thức tỉnh dần dần của con người trước những nghịch cảnh mà thiên nhiên giáng xuống cho loài người: từ căm phẫn, tức giận, chuyển sang chấp nhận, rồi cuối cùng là hy sinh để giành quyền sống sót lại cho tự nhiên. Quan hệ của ông lão đối với con chó và cây ngô từ thế người chủ, người ra ơn chuyển thành bạn bè, người thân, rồi sau đó là sự bình đẳng (kiếp sau mày làm người làm con tao, kiếp sau tao làm chó), rồi cuối cùng là chọn cho mình cái chết để con chó và cây ngô được sống. Những giọt nước mắt của tôi rơi xuống vào chương cuối truyện, khi cuối cùng cây ngô sống sót dưới thân xác của ông lão và con chó, rễ cây đan lồng vào xương cốt của ông lão như một ẩn dụ cho mối quan hệ bền chặt không tách rời giữa con người và tự nhiên. Ông lão hiện lên như một nhân vật “tử vì đạo”, như một cổ mẫu nhân vật thời hồng hoang gánh trên vai cây thập giá là những tội lỗi của loài người và nhiệm vụ của ông là chuộc lỗi.

Nhân vật là nơi thể hiện một cách tập trung tư tưởng nghệ thuật của nhà văn. Vì thế tôi không thể không liên tưởng đến “Ông già và biển cả” của Hemingway. Một bên là cuộc đấu tranh giữa con người và biển cả để cuối cùng là sự chiến thắng của con người trước tự nhiên cho dù là kéo về một bộ xương cá, nó cho thấy quan niệm con người là trung tâm của vũ trụ đã chi phối chúng ta một thời gian khá dài. Còn ở “Ngày tháng năm”, Diêm Liên Khoa đã nói với chúng ta làm gì có chuyện con người là trung tâm? Nguy cơ rất gần là thế giới diệt vong nếu chúng ta không biết quý trọng và chung sống với tự nhiên. Vùng Bả Lâu cứ mấy chục năm lại hạn hán, người dân lại bỏ đi và hạn hán lại tiếp tục. Đây chính là lời tiên tri sáng suốt nhất nếu con người cứ tiếp tục tìm cách tận diệt tự nhiên. Và lúc đó, cho dù có hối hận thì cũng đã muộn màng.

TRẦN LÊ HOA TRANH

Tóm tắt nội dung Ngày Tháng Năm

Chuyện diễn ra tại một ngôi làng vô danh ở vùng Bá Lâu, Hà Nam, nơi bị hạn hán thiêu đốt, khiến cả làng bỏ đi để tìm nơi sinh tồn. Chỉ còn một ông lão 72 tuổi quay lại, mang theo con chó mù bị mù mắt do ánh nắng gay gắt, quyết ở lại chăm sóc một cây ngô – hy vọng duy nhất để lưu giữ hạt giống cho mùa sau. Ông lão đối mặt với cái đói, cái khát, sự tấn công của đàn chuột và sói để bảo vệ cây ngô, với niềm tin rằng trời sẽ mưa và cây ngô sẽ kết trái. Qua những “ngày tháng năm” như thời tiền sử, ông lão cảm nhận sự sống của cây ngô qua từng giác quan, coi nó như một sinh vật gần gũi, trong khi con chó mù trở thành người bạn đồng cam cộng khổ. Kết thúc, ông lão hy sinh thân mình để cây ngô và con chó sống sót, rễ cây đan vào xương cốt ông, tượng trưng cho mối liên kết không thể tách rời giữa con người và thiên nhiên.

Đánh giá (Review) Ngày Tháng Năm

Ngày Tháng Năm, dù mỏng với cốt truyện đơn giản và ít nhân vật, lại là một tác phẩm đầy sức nặng, phản ánh sâu sắc mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

Điểm mạnh:

• Lối viết hiện thực hoang đường: Diêm Liên Khoa sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, miêu tả sống động sự sinh tồn khắc nghiệt, như “mầm ngô xanh biếc như dòng nước phun ra” hay âm thanh sinh trưởng của cây ngô “như một sợi dây”.
• Tư tưởng sâu sắc: Tác phẩm là lời cảnh báo về sự tàn phá thiên nhiên, với thông điệp rằng con người không phải trung tâm vũ trụ, mà cần sống hài hòa với tự nhiên để tránh “ngày tận thế”.
• Mối quan hệ cảm động: Tình cảm giữa ông lão, con chó mù, và cây ngô được khắc họa tinh tế, từ vị thế người chủ đến sự bình đẳng, và cuối cùng là hy sinh vì nhau, khiến người đọc rơi nước mắt.

Điểm yếu:

• Cốt truyện đơn điệu: Với nhân vật và bối cảnh hạn chế, câu chuyện có thể không đủ cuốn hút với những ai thích tình tiết phức tạp.
• Tính biểu tượng cao: Một số đoạn văn mang tính biểu tượng, đòi hỏi người đọc phải suy ngẫm sâu để hiểu ý nghĩa.

Cảm nhận tổng thể: Ngày Tháng Năm là một tác phẩm ngắn nhưng chứa đựng ý nghĩa lớn lao, vừa là bản tụng ca ý chí sống, vừa là lời tiên tri về hậu quả của việc hủy hoại thiên nhiên. So với Ông già và biển cả của Hemingway – nơi con người chiến thắng tự nhiên, tác phẩm này nhấn mạnh sự bình đẳng và hy sinh vì thiên nhiên. Đây là lựa chọn đáng đọc cho những ai yêu thích văn học hiện thực và trăn trở về môi trường. Đánh giá: 4.4/5.

Tại sao nên đọc Ngày Tháng Năm tại Sách Điện Tử eBook?

• Miễn phí 100%: Tải PDF, EPUB, MOBI mà không mất phí.
• Tương thích mọi thiết bị: Đọc trên PC, smartphone (iOS, Android), hoặc máy đọc sách như Kindle, Kobo.
• Kho sách đa dạng: Cung cấp nhiều tác phẩm văn học Trung Quốc nổi bật khác.

Link Tải Ngày Tháng Năm Miễn Phí tại Sách Điện Tử eBook

• Định dạng PDF: Tải PDF tại Sách Điện Tử eBook
• Định dạng EPUB: Tải EPUB tại Sách Điện Tử eBook
• Định dạng MOBI: Tải MOBI tại Sách Điện Tử eBook

Mọi người cũng tìm kiếm

• Ngày Tháng Năm
• Diêm Liên Khoa
• Văn học Trung Quốc
• Hiện thực hoang đường
• Thiên nhiên

Tải ngay Ngày Tháng Năm tại Sách Điện Tử eBook để cảm nhận ý chí sống mãnh liệt và thông điệp sâu sắc về thiên nhiên!