Hồ Sơ Tư Vấn Tâm Lý – Khi Gia Đình Chỉ Là Vỏ Bọc

Tóm tắt & Review (Đánh Giá) sách Hồ Sơ Tư Vấn Tâm Lý – Khi Gia Đình Chỉ Là Vỏ Bọc ebook của tác giả Kim Nghĩa & Bùi Thanh Thúy (dịch).

“Năm lên 7 tuổi, bố mẹ em bỏ nhau. Sau đấy bố tái hôn, mẹ nuôi em. Công việc của mẹ rất bận, tính tình nóng nảy, thường xuyên đánh mắng em” – Trên thực tế, rất nhiều vấn đề tâm lý của chúng ta đều bắt nguồn từ những mâu thuẫn gia đình, nhưng liệu có nên đổ lỗi tất cả cho hoàn cảnh, cha mẹ, anh chị em hay vợ chồng?

Một số chuyên gia tâm lý học cho rằng vấn đề tâm lý hoặc bệnh tâm lý đều do ký ức cảm xúc tiêu cực trong thời thơ ấu của bệnh nhân gây ra, cũng bắt nguồn từ gia đình. Vì thế rất nhiều chuyên gia khi đối mặt với vấn đề của bệnh nhân đều phân tích từ hoàn cảnh lớn lên, tuy nhiên việc nhấn mạnh mù quáng đến giáo dục con cái không đúng cách của gia đình là vô cùng phiến diện. Càng không thể quy kết mọi nguyên nhân dẫn tới vấn đề tâm lý của con cái là do bố mẹ và những mâu thuẫn trong gia đình. Vậy đâu mới thực là gốc rễ của những bệnh lý về tâm lý của các bệnh nhân? Những vấn đề tâm lý của con người có thực sự bắt nguồn từ gia đình? 

Cuốn sách “Hồ sơ tư vấn tâm lý – Khi gia đình chỉ là vỏ bọc” của Tiến sĩ Tâm lý học – Kim Nghĩa sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc đó dựa trên những phân tích cụ thể lấy chất liệu từ những ví dụ thực tế được đúc kết trong nhiều năm thực tiễn lâm sàng của các chuyên gia tâm lý.

Cuốn sách giống như một bản ghi âm ghi chép lại những đoạn hội thoại của các bệnh nhân với các chuyên gia tâm lý mà ở đó đa số đều cho rằng mình bị ám ảnh bởi những mối quan hệ trong gia đình, sự dằn vặt khi bố mẹ thiếu sự cảm thông hoặc những đổ vỡ trong tình yêu và hôn nhân. Sự kiên nhẫn giúp đỡ những bệnh nhân của các chuyên gia tâm lý sẽ giúp đỡ họ tìm ra nguyên nhân ở bản thân, gỡ bỏ nút thắt xây dựng tam quan đúng đắn, bù đắp những thiếu sót trong tính cách, thoát khỏi những nỗi ám ảnh dẫn đến sa sút. Từ đó nhận thức được những nguyên nhân bất ổn trong cảm xúc và sửa chữa những khiếm khuyết trong tính cách hơn là chăm chăm vào những mâu thuẫn gia đình. 

Dẫu biết vẫn còn có những gia đình không thực sự hoàn hảo và trọn vẹn tuy nhiên con trẻ vẫn luôn là niềm hy vọng của mỗi gia đình, nếu như chúng xảy ra bất cứ vấn đề gì thì người đau lòng nhất là phụ huynh. Hy vọng cuốn sách này sẽ giúp bạn tháo gỡ được những muộn phiền trong lòng và hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn cùng với gia đình của mình.

***

Tôi về nước vào cuối năm 2011, từ đấy đến giờ vẫn luôn theo ngành nghiên cứu tâm lý học và tư vấn tâm lý. Nhiều năm nay, tôi đã quen biết được rất nhiều đồng nghiệp và những người yêu thích tâm lý học, cũng thường xuyên tham gia những cuộc gặp gỡ trong ngành này. Thông qua giao lưu, tôi nhận thấy họ chủ yếu chia thành nhiều trường phái như thần kinh phân tích, chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa nhận biết, chủ nghĩa hành vi, chủ nghĩa cấu tạo, chủ nghĩa chức năng và chủ nghĩa Gestalt. Mỗi nhà tâm lý học theo từng trường phái đều cho rằng học thuyết của mình chính thống và có hiệu quả nhất. Thực ra mỗi trường phái đều có cơ sở lý luận và đặc điểm riêng, đều là hệ thống lý luận được hình thành qua nhiều năm nghiên cứu của những nhà tâm lý học nổi tiếng thế giới. Thế nhưng trong công việc tư vấn tâm lý thực tế, còn cần phải kết hợp sự khác biệt văn hóa vùng miền. Nếu như không kết hợp tình hình thực tế đất nước, không tôn trọng cơ sở văn hóa đặc trưng từng quốc gia, không phân tích tỉ mỉ các vấn đề cụ thể, làm đến nơi đến chốn, mà sao chép y nguyên phương pháp lý luận của nước ngoài, thì tư vấn tâm lý sẽ rất khó đạt được hiệu quả như mong muốn.

Tư vấn tâm lý là quá trình chuyên gia tư vấn tâm lý sử dụng kỹ năng tâm lý học, giúp đỡ bệnh nhân giải quyết những vấn đề khó khăn gặp phải trong cuộc sống. Kỹ năng tư vấn tâm lý hình thức giải đáp thắc mắc chính là sử dụng phương pháp giải đề của toán học ứng dụng vào công việc tư vấn tâm lý, cũng được coi là phương pháp có hiệu quả mà tôi đã tìm hiểu và đúc kết trong nhiều năm thực tiễn lâm sàng.

Những vấn đề khó khăn vướng mắc mà bệnh nhân gặp phải trong cuộc sống là đề bài ứng dụng bày ra trước mắt những chuyên gia tư vấn tâm lý, có đơn giản, cũng có phức tạp. Giải đề như thế nào để cởi bỏ nút thắt trong lòng bệnh nhân, lộ trình giải đáp những câu hỏi cũng vô cùng quan trọng.

Tư vấn tâm lý theo hình thức giải quyết vấn đề, dựa trên những tình trạng đã biết trong quá trình bệnh nhân tự thuật, suy luận ra tình trạng chưa biết. Đó chính là thắc mắc trong lòng chuyên gia tư vấn, cần phải giao tiếp có mục đích với bệnh nhân, biến tình trạng chưa biết thành tình trạng đã biết, tiến tới giải quyết những giãi bày và đề nghị của bệnh nhân. Điều đó yêu cầu chuyên gia tư vấn tâm lý phải có khả năng tư duy logic cao, kết cấu tốt, tam quan đúng đắn, kiến thức sâu rộng.

Từng trường hợp trong cuốn sách này chủ yếu áp dụng phương pháp tư vấn tâm lý hình thức giải quyết vấn đề. Phương pháp này rất hữu hiệu với bệnh nhân, thời gian tư vấn ngắn gọn, hiệu quả nhanh chóng, để bệnh nhân thay đổi dần dần nhận thức. Từ đó hóa giải được nút thắt. Rất nhiều học sinh của tôi ngồi một bên quan sát học hỏi quá trình tư vấn và cũng đã chứng kiến hiệu quả của phương pháp, nhất trí đề nghị tôi phổ biến kỹ năng tư vấn tâm lý này: thứ nhất là, để cho những chuyên gia tư vấn tâm lý cũng như người yêu thích tâm lý học có được gợi ý tham khảo; thứ hai là, thông qua phân tích trường hợp cụ thể, có tác dụng nhất định đối với người gặp vấn đề trên các phương diện như quan hệ vợ chồng, tình cảm yêu đương, giáo dục con cái,… Mỗi trường hợp đa phần lấy chất liệu từ những ví dụ thực tế trong công việc, hơn nữa rất có ý nghĩa phổ cập. Sự sáng tạo trong cuốn sách nằm ở chỗ nâng cao khả năng tư vấn của chuyên gia tư vấn tâm lý, có tác dụng gợi ý dẫn dắt cho bạn đọc, nếu có sự tương đồng, thuần túy chỉ là sự trùng hợp. Qua lời trần thuật của tôi, và học sinh Trương Tuấn sắp xếp chỉnh lý lại, dùng đại từ nhân xưng ngôi thứ ba cùng nhau hoàn thành cuốn sách này, hy vọng có thể mang đến những ý nghĩa tích cực cho mọi độc giả.

***

“Hồ Sơ Tư Vấn Tâm Lý – Khi Gia Đình Chỉ Là Vỏ Bọc” là một tác phẩm của Tiến sĩ Tâm lý học Kim Nghĩa, được dịch sang tiếng Việt bởi Bùi Thanh Thúy, tập trung phân tích nguồn gốc các vấn đề tâm lý, đặc biệt liên quan đến gia đình. Cuốn sách mở đầu bằng câu chuyện của một bệnh nhân: “Năm lên 7 tuổi, bố mẹ em bỏ nhau. Sau đấy bố tái hôn, mẹ nuôi em. Công việc của mẹ rất bận, tính tình nóng nảy, thường xuyên đánh mắng em.” Từ đây, tác giả đặt câu hỏi liệu gia đình có thực sự là nguyên nhân chính của mọi vấn đề tâm lý, hay việc đổ lỗi hoàn toàn cho hoàn cảnh gia đình là một cách nhìn phiến diện.

Cuốn sách được xây dựng như một tập hợp các “hồ sơ” – những đoạn hội thoại thực tế giữa bệnh nhân và chuyên gia tâm lý, phản ánh nỗi ám ảnh về mối quan hệ gia đình, sự thiếu cảm thông từ cha mẹ, hay những đổ vỡ trong tình yêu và hôn nhân. Kim Nghĩa nhấn mạnh rằng, thay vì chỉ tập trung vào mâu thuẫn gia đình, các chuyên gia cần giúp bệnh nhân tìm ra nguyên nhân từ chính bản thân họ, tháo gỡ nút thắt tâm lý, xây dựng tam quan đúng đắn và bù đắp những thiếu sót trong tính cách. Tác giả giới thiệu phương pháp tư vấn tâm lý theo hình thức “giải quyết vấn đề”, lấy cảm hứng từ cách giải đề toán học, kết hợp lý luận logic và thực tiễn lâm sàng để đạt hiệu quả nhanh chóng.

Ngoài ra, Kim Nghĩa chia sẻ kinh nghiệm cá nhân sau nhiều năm nghiên cứu và làm việc trong lĩnh vực tâm lý học, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp văn hóa địa phương vào tư vấn, thay vì áp dụng cứng nhắc các lý thuyết phương Tây. Cuốn sách không chỉ là tài liệu chuyên môn mà còn mang ý nghĩa phổ cập, giúp độc giả hiểu và hóa giải những vấn đề trong cuộc sống như quan hệ gia đình, tình yêu, và giáo dục con cái.

Review (Đánh giá)

Điểm mạnh:

1. Cách tiếp cận thực tế và sáng tạo: Cuốn sách nổi bật với phương pháp tư vấn “giải quyết vấn đề”, ví von như giải toán, mang lại cảm giác logic, dễ hiểu và áp dụng. Các ví dụ thực tế từ lâm sàng giúp người đọc hình dung rõ ràng quá trình tư vấn.
2. Góc nhìn đa chiều về gia đình: Tác giả không chỉ đổ lỗi cho gia đình mà khuyến khích nhìn nhận vấn đề từ nội tại mỗi cá nhân, tạo sự cân bằng giữa trách nhiệm bản thân và hoàn cảnh bên ngoài.
3. Tính phổ cập cao: Dù là sách tâm lý học, văn phong của Kim Nghĩa (qua bản dịch của Bùi Thanh Thúy) gần gũi, dễ tiếp cận, phù hợp với cả chuyên gia lẫn độc giả phổ thông muốn hiểu thêm về tâm lý.
4. Kết hợp văn hóa địa phương: Việc nhấn mạnh sự khác biệt văn hóa trong tư vấn là một điểm cộng lớn, cho thấy sự tinh tế và thực tiễn của tác giả khi áp dụng lý thuyết vào bối cảnh Việt Nam.

Điểm yếu:

1. Thiếu chiều sâu ở một số khía cạnh: Do tính chất đoản văn và tập trung vào các trường hợp cụ thể, sách đôi khi chưa đào sâu vào lý thuyết tâm lý học hoặc phân tích chi tiết các trường phái khác nhau mà tác giả đề cập.
2. Cấu trúc hơi rời rạc: Dù được trình bày như “hồ sơ”, các phần đôi lúc thiếu sự liên kết chặt chẽ, khiến người đọc có thể cảm thấy như đang đọc một tập hợp câu chuyện riêng lẻ hơn là một mạch truyện thống nhất.
3. Phụ thuộc vào trải nghiệm cá nhân: Một số lập luận dựa nhiều vào kinh nghiệm của tác giả, có thể không đủ thuyết phục với những độc giả mong muốn dữ liệu khoa học hay nghiên cứu định lượng rõ ràng hơn.

Tổng quan:

“Hồ Sơ Tư Vấn Tâm Lý – Khi Gia Đình Chỉ Là Vỏ Bọc” là một cuốn sách đáng đọc cho những ai quan tâm đến tâm lý học thực tiễn và cách giải quyết vấn đề trong cuộc sống. Tác phẩm không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn mà còn truyền cảm hứng để người đọc tự nhìn nhận bản thân, vượt qua những rào cản tâm lý. Dù không phải là một nghiên cứu học thuật sâu sắc, sách vẫn thành công trong việc mang đến góc nhìn mới mẻ và gần gũi về mối quan hệ giữa gia đình và tâm lý cá nhân. Điểm đánh giá: 8/10 – một ebook hữu ích, đặc biệt với những ai muốn tìm hiểu tâm lý học ứng dụng trong đời sống hàng ngày.

Mời các bạn tải đọc sách Hồ Sơ Tư Vấn Tâm Lý – Khi Gia Đình Chỉ Là Vỏ Bọc ebook của tác giả Kim Nghĩa & Bùi Thanh Thúy (dịch).

Mọi người cũng tìm kiếm